تا به حال سنگ های ساختمانی یا تزیینی با نقوش و حکاکی های جذاب را دیده اید؟ یا شیشه های تزیینی که دارای ساییدگی های یکدست و تمیز باشد؟ تا به حال فکر کرده اید که با چه فرآیندی چنین سطح صاف و یکنواخت برای سنگ، فلز، چوب، بتن و یا شیشه ایجاد می شود؟ به روشی که ساب و ساییدگی را روی اجسام مختلف با مواد ساینده انجام میدهد سندبلاست یا ساب پاشی می گویند. در ادامه می خواهیم به تمامی جوانب سندبلاست به طور مفصل بپردازیم.
سندبلاست چیست؟
در واژه سند بلاست دو کلمه لاتین بکار برده شده، سند با معنای ماسه و بلاست به معنای پرتاب کردن است. همانطور که از نام این شیوه پیداست ماسه با شدت و سرعت بالا به سطح پرتاب میشود تا سطح رو دچار ساییدگی کند.
فرایندی که از مواد ساینده با سرعت بسیار بالا برای صیقل و پرداخت یک سطح مانند فولاد، بتن، چوب و سنگ را سند بلاست (Sandblast) یا ساب پاشی (Abrasive Blasting) میگویند. مواد ساینده هنگامی که سرعت زیادی دارند، که این سرعت ناشی از فشار هوای یا نیروی گریز از مرکز است، به سطح مورد نظر برخورد میکند و لایه بالایی سطح را از بین می برد. به دستگاهی که فرایند سندبلاست را انجام میدهد سند بلاستر (Sandblaster) می گویند.
سندبلاست چگونه انجام میگیرد
همانطور که در قسمت قبل به آن اشاره شد دستگاهی که فرایند سندبلاست را انجام میدهد با عنوان سند بلاستر شناخته می شود. این دستگاه وظیفه دارد که ساینده را با سرعت بسیار بالا یا با استفاده از نیروی گریز از مرکز از طریق نازل به سمت سطح پرتاب کرده و آن را تمیز کند. اجزای کلی سند بلاستر شامل کمپرسور باد، شلنگ نازل، دیگ و کلاه سندبلاست می باشد. تمامی اجزا به منظور هموار کردن و شکل دهی به سطوح مختلف در دستگاه سندبلاستر بکار گرفته میشوند.
کاربردهای سند بلاست
- آمار کردن انواع سطوح برای رنگ آمیزی و آبکاری تزئینی و صنعتی
- هرگونه مات کاری و تمیزکاری سطح
- زنگ زدایی ماسه و رنگ زدایی سطوح
- برجسته کاری و حکاکی در سطوح چوبی شیشه ای ام دی اف سرامیک و کاشی
- به کارگیری در انواع سطوح بتنی آجری سنگی شیشه های چوبی و غیره
- ساخت انواع شیشه های تزیینی و زیبا برای دکوراسیون داخلی و خارجی
مزایای سندبلاست
- گستردگی زمینه های کاربرد یکی از مهمترین مزایای سندبلاست به شمار می آید.
- به کارگیری از سندبلاست به منظور پرداخت ورقها قبل از برش منجر به افزایش دقت و سرعت برش می شود.
- به نسبت سایر شیوه ها برای پرداخت سطوح سندبلاست مواد سخت و اضافی را از روی سطح پاک کرده و آن را یکدست و تمیز میکند.
- تمیز کاری سطوح معمولاً با روش های دستی بسیار وقت گیر است اما سندبلاست در عرض چند دقیقه پرداخت انواع سطوح را انجام میدهد.
- بهینه ترین و سریعترین روش پاکسازی سطوح رنگ کاری شده و قدیمی سندبلاست میباشد.
- تمام سطوح فلزی که دچار زنگ زدگی شدند را می توان با استفاده از سندبلاست زنگ زدایی کرد.
- انواع سطوح با آلودگی های نظیر دوده رسوب زنگ زدگی و انواع آلودگی دیگر با استفاده از سندبلاست به راحتی تمیز میشود.
- انجام عملیات سندبلاست با یک پوشش محافظ و یک سیستم شستشو انجام می گیرد.
- انجام سندبلاست معمولاً مقرون به صرفه بوده و با قیمت پایین به نسبت سایر روش ها انجام می گیرد.
- با انجام سندبلاست برای پاکسازی سطوح راندمان رنگ آمیزی بالا میرود.
ساینده در پروسه سندبلاست چیست؟
پیشتر به این موضوع پرداختیم سندبلاست با استفاده از یک ماده سخت و جامد برای سایش سطوح و تمیزکاری آن، با استفاده از نازل و پمپ باد به سمت سطح هدایت میشود این مواد ساینده موادی جامد و سخت هستند در ادامه به یکی از پرکاربردترین ساینده ها اشاره می کنیم:
ماسه سیلیکا
از جمله رایج ترین و پرکاربردترین مواد ساینده در پروسه سندبلاست ماسه سیلیکا نام دارد ان هایی که بازیابی مواد وجود ندارد می‌توان ماسه سیلیکا را استفاده نمود از آنجایی که این ماده دارای سختی و بالایی است به همین دلیل در زمان کار با آن گرد و خاک زیادی به وجود می‌آورد بنابراین افرادی که می‌خواهند از این ماده در فرایند سندبلاست استفاده کنند باید پوشش ایمنی و ماسک مخصوص دستگاه تنفس داشته باشند.
تنفس گرد و خاک ناشی از فعالیت ماسه سیلیکا سبب بروز بیماری های تنفسی می شود بنابراین باید در مقابل آن مراقبت های لازم را در نظر داشت.
سایر مواد ساینده شامل گارنت سرباره زغال‌سنگ ساچمه و گریت، آلومینا و کاربید استارولیت می باشند اما ماسه سیلیکا از قدیمی‌ترین مواد ساینده به شمار می آید.
سندبلاست سنگ
سند بلاست به طور کلی برای حکاکی و ایجاد نقوش به روی سنگ مورد استفاده قرار میگیرد. در چنین شیوه ای حکاکی ها و طراحی های روی سنگ با صورت فرو رفته یا برجسته قابل انجام است. علاوه بر آن بعد از اتمام کار با استفاده از رنگ می‌توان نمای جذاب‌تری برای سنگ ایجاد کرد.
این شیوه به صورت متداول برای ایجاد نقوش در سنگ مزار یا سنگهای دکوراسیونی استفاده میشود.
معایب سندبلاست سنگ
برخلاف شیوه هایی که برای ایجاد طرح و حکاکی روی سنگ استفاده میشود سندبلاست دارای عیب نیست. برای سنگ هایی مانند گرانیت، تراورتن و موارد این چنینی می‌تواند سبب بهبود وضعیت ظاهری آنان شود.
اما توجه داشته باشید که سپردن کار به دست افراد نابلد در هز زمینه خسارت و به دنبال دارد. در سندبلاست نیز اگر به دست افراد ناتوان و بی تجربه انجام گیرد سنگ تخریب شده و خسارت مالی به همراه دارد. همانطور که گفته سند بلاست هزینه ای گزاف به همراه ندارد و اغلب مقرون به صرفه است. اما گاها به دلیل گستردگی و حجم بالای کار نیز به هزینه بیشتری باشد.
نتیجه گیری
سند بلاست به معنای پرتاب ماسه و مواد ساینده با شتاب بالا به یک سطح است. این سطح ممکن است از جنس بتن، فولاد، شیشه، چوب ، سنگ و ... باشد. در پروسه سند بلاست از مواد سخت و ساینده ای مانند ماسه سیلیکا بکارگرفته میشود. یکی از زمینه های پرکاربرد برای استفاده از این روش حکاکی و ایجاد نقش برجسته و فرورفته در سنگ است.
سندبلاست می‌تواند وضعیت ظاهری سنگ ها را بهتر نموده و به منظور زیبایی نقوشی روی سطح آنها ایجاد کند. برای انجام چنین کاری باید از یک تیم متخصص و کارآزموده برای جلوگیری از اشتباهات و خسارات درخواست کمک کرد. اما به طور این شیوه به آسانی قابل انجام است.